عوامل مؤثر برآب و هوای ایران:

موقعیت جغرافیایی:

عرض جغرافیایی، پرفشار جنب حاره ای و دوری و نزدیکی به دریاها؛ مهم ترین عوامل ناشی از موقعیت جغرافیایی است که بر آب و هوای کشور اثر دارد.

1- عرض جغرافیایی:

مناطق جنوبی کشور (عرض های پایین جغرافیایی نزدیک به خط اسِتوا) زاویۀ تابش خورشید هنگام ظهر، نزدیک به عمود مقدار تابش خورشید بیشتر و هوا گرم تر است (استان های هرمزگان و جنوب سیستان وبلوچستان(

مناطق شمالی کشور (عرض های بالای جغرافیایی) زاویۀ تابش خورشید مایل تر، مقدار تابش کمتر و هوا سردتر است (استان های آذربایجان غربی و شرقی(

قرارگرفتن ایران در کمربند پرفشار جنب حاره ای:

کمربند کم فشار حاره ای اطراف خط اسِتوا و دارای آب و هوای گرم و مرطوب: گرم بودن و صعود هوا

کمربند پرفشار جنب حاره ای اطراف مدار رأس السرطان و رأس الجَدی دارای آب و هوای گرم و خشک: سنگینی و فرونشینی هوا

فاصله از منابع رطوبتی و دریاها:

سواحل شمالی کشور: دریای خزر در افزایش بارش، نقش مهمی دارد.

خلیج فارس و دریای عمان: شرجی شدن هوا به دلیل عدم امکان صعود هوای مرطوب.

نواحی داخلی کشور اختلاف دما زیاد: دور بودن از دریاها و کمبود رطوبت.

2- میزان ارتفاع و جهت کوهستان ها:

افزایش هر 1٠٠٠ متر ارتفاع، در لایه تروپوسفر جو زمین کاهش 6 درجۀ سانتی گراد دمای هوا را سبب می شود.

3- ورود توده های هوا به کشور:

تودۀ هوا، حجم بزرگی از هوا است. همسان بودن دما و رطوبت، در سطح افقی در صدها کیلومتر از ویژگی های توده های هوایی است.

انواع توده هوا:

توده هوای سرد و خشک سیبری: ورود در دوره سرد، سردی و خشکی هوا در ماه های سرد، بارش در سواحل خزر

توده هوای مرطوب موسمی: ورود در دوره گرم، نفوذ از اقیانوس هند، ایجاد باران های سیلابی در جنوب شرق ایران

توده هوای مرطوب غربی: انتقال رطوبت دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس در دوره سرما به داخل ایران همراه برف و باران

توده هوای سودانی: آوردن رطوبت دریای سرخ در دورۀ سرد سال، بارندگی

توده هوای گرم و خشک: ورود گرما در تابستان از عربستان به ایران، افزایش شدید دما